نقشه تهران برزین – ۱۲۶۸ قمری

نگاهی به زندگی نخستین کسی است که نقشه تهران را در ۱۲۶۹/ ۱۸۵۲ تهیه کرد:

در ۱۹ ژوئیه ۱۸۱۸ در شهر پِرم روسیه به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه در زادگاهش، از ۱۸۳۴ در دانشکده خاورشناسی دانشگاه قازان به فراگیری زبان‌های شرقی و خاورمیانه پرداخت و سپس در فاصله سال‌های ۱۸۳۷ تا ۱۸۴۱ تحصیلات خود را در رشته ادبیات شرق تکمیل کرد و به مقام استادی رسید. برزین در ۱۸۴۲ از سوی دانشگاه قازان برای تحقیق به کریمه، قفقاز، ایران، بین‌النهرین، مصر، سوریه و ترکیه سفر کردو پس از بازگشت، مشاهداتش را، در کتابی با عنوان> مسافرت در مشرق زمین، منتشر ساخت و به گردآوری و نشر کتاب‌های شرقی، و نیز تأسیس کتابخانه‌ای به نام کتابخانه مورخان شرق همت گماشت که نخستین کوشش برای گردآوری، تفسیر و نشر آثار مورّخان و وقایع نگاران شرق در روسیه بود، اما زمینه اصلی پژوهش‌های او تاریخ مغولان و اردوکشی‌های آنان به غرب است که در این زمینه بخشِ تاریخ مغولِ جامع التواریخ یا تاریخ رشیدی خواجه رشید الدین فضل اللّه (۶۴۵ ـ ۷۱۸) را به روسی برگردانده است.

مطالعات برزین در زمینه گویش‌ها و زبان‌های ایرانی، از جمله گیلکی، تاتی، طالشی، مازندرانی، لاهیجانی، کردی و «گبری» (گویشِ بَهدینان • یعنی گویش زرتشتیان ایران) است که چهار گویش اول را در دانشگاه سن پترزبورگ نیز تدریس می‌کرد. به شعر و داستان‌نویسی، و ادبیات رومی نیز توجه داشت و از اولین محققان روسیِ علاقه‌مند به ادبیات پروونسال (یکی از زبان‌های رومیایی مشتق از زبان لاتینی) بود.

از الیانیکولایویچ برزین حدود سیصد دورنما و نقاشی از مکان‌های مسکونی و چهل نقشه از شهرها و قلعه‌ها باقی‌مانده که جداگانه منتشر شده است. او نخستین کسی است که نقشه تهران را در ۱۲۶۹/ ۱۸۵۲ تهیه کرد.

نسخه فارسی نقشه تهران برزین با کیفیت عالی برای علاقمندان، تهران پژوهان در فرشگاه موسسه جغرافیایی سحاب موجود می باشد.