نقشه تهران ناصری (عبدالغفار) ۱۳۰۹ هـ.ق – اواخر دوره قاجار

نقشه تهران ناصری (عبدالغفار) ۱۳۰۹ هـ.ق

نقشه تهران «عبدالغفار» در زمان ناصرالدین شاه در سال ۱۳۰۹ هـ ق – ۱۸۹۱ م، نقشه ای جغرافیائی، تاریخی، فاکسیمیلی و آنتیک از شهر تهران ترسیم عبدالغفار نجم الملک به زبان فارسی در مقیاس ۱:۴۰۰۰ و در ابعاد ۱۳۶*۱۳۶ سانتیمتر؛ این نقشه توسط مؤسسه جغرافیائی و کاتوگرافی سحاب برای پژوهشگران، معماران و علاقمندان تهیه و تولید گردیده است.

***لازم به ذکر است نقشه های فاکسیمیلی و آنتیک این مؤسسه در موزه های مختلف ایران برای نمایش عموم موجود می باشد***

نگاهی به زندگی میرزا عبدالغفار اصفهانی (۱۲۵۹-۱۳۲۶ ه. ق.) ملقب به نجم‌الدوله و نجم‌الملک:

میرزا عبدالغفار اصفهانی (۱۲۵۹-۱۳۲۶ ه. ق.) ملقب به نجم‌الدوله و نجم‌الملک از منجمان و مهندسان بسیار موفق زمان خود و استاد ریاضی مدرسه دارالفنون بود. وی در روزگار خود در حساب و هندسه و نجوم و نقشه‌برداری سرآمد بود. او ریاضیات جدید اروپایی را در ایران معرفی کرد و آن را با ریاضیات قدیم اسلامی تلفیق نمود. پدر او ملا علی مهندس اصفهانی (یا ملا علی محمد اصفهانی) ملقب به غیاث الدین جمشید ثانی بود.

چهارمین نقشه دارالخلافه تهران که اولین نقشه دقیق تهران بعد از گسترش به باروی ناصری بود، به همت او کشیده شد.

به پیشنهاد وی برای رصد گذر زهره سال ۱۲۵۳ خورشیدی (۱۸۷۴ میلادی)، دو گروه از منجمان آلمانی با تلسکوپ‌های خود برای رصد گذر زهره به ایران آمدند. یک گروه راهی اصفهان شدند و یک گروه در طهران روی بام کلاه فرنگی باغ سپهسالار زهره را رصد کردند که نجم‌الدوله به همراه پدرش و اعتضادالسلطنه (وزیر معارف ناصرالدین شاه و رییس دارالفنون)، از معدود کسانی است که در آن سال در تهران گذر زهره را رصد کرد.